از یک کشف مهم معماری در تپه ازبکی تا حاشیه های سعدآباد

خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ این هفته بیشتر خبرها حول سعدآباد و حواشی آن گذشت از معطلی مردم در ورودی کاخ به دلیل قطعی سیستم رزرو بلیت تا کشف یک شیء تاریخی و صحبت‌ها درباره قطع درختان آن. در این هفته کارمندان کاخ خبر دادند که یک اثر تاریخی در محوطه سعدآباد کشف شد.

کارمندان واحد خدمات و پشتیبانی، حین مأموریت های ابلاغی و روزمره در یکی از محوطه‌های مجموعه سعدآباد، متوجه بخشی از یک اثر سنگی در محوطه این مجموعه شدند و متعاقباً با دستور مؤکد مدیریت مجموعه، مبنی بر رعایت تمامی ضوابط و دستورالعمل‌های منطبق بر صیانت از آثار تاریخی، و با حضور تمامی مسؤولان و کارشناسان ذیربط و نظارت واحد حفاظت و مرمت مجموعه، اثر مکشوفه تاریخی با حفاری تکمیلی و کاملاً حفاظت شده از عمق خاک خارج و با تدابیر حداکثری و ضابطه مند، در قالب صیانت مقدماتی، به محوطه امن در سعدآباد، منتقل شد.

غیر از این کشف مهم، خبر رسید که درختان سعدآباد را قطع کرده و بار ماشین کرده اند درحالی که بعد از آن مدیر کاخ موضوع را تکذیب کرد و توضیح داد.

یک برنامه در حوزه روشنفکری در خانه جلال

خانه تاریخی و پدری جلال آل احمد این هفته میزبان مراسم نکوداشت صدمین سالگرد تولد جلال آل احمد با عنوان «یکصدسال روشنفکری متعهدانه در ایران» است.

محبوبه کاظمی دولابی توسعه گر فرهنگی که خانه پدری جلال آل احمد را در دست مرمت و بهره برداری دارد؛ درباره این مراسم گفت: امسال نکوداشت صدمین سال تولد جلال آل احمد را با برگزاری مراسمی در حضور جمعی از فرهنگیان برگزار می‌کنیم.

این توسعه گر فرهنگی با بیان اینکه در این مراسم که از خاندان جلال آل احمد نیز دعوت شده است گفت: مهمانان مراسم نکوداشت، ضمن شرکت در این برنامه از مرمت‌های انجام گرفته در خانه نیز دیدن خواهند کرد و در جریان مرمت و بهره برداری از آن قرار می‌گیرند.

پرونده ثبت جهانی اسب کُرد تشکیل می‌شود

داریوش فرمانی مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کرمانشاه گفت: در سفر به اقلیم کردستان عراق پرونده ثبت جهانی اسب کُرد را پیگیری کرده است.

وی افزود: در این سفر برای پیگیری تکمیل پرونده ثبت جهانی اسب کُرد دیداری با رئیس سازمان اسب کُرد در اقلیم کردستان عراق با موضوع پرونده مشترک ثبت جهانی داشتم و مقرر شد طرف عراقی رایزنی‌های لازم را با دولت مرکزی عراق و تکمیل پرونده انجام دهد.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کرمانشاه افزود: پس از ثبت پرونده در کشور عراق تکمیل پرونده ثبت جهانی آن به صورت مشترک پیگیری می‌شود.

به گفته فرمانی؛ با توجه به اینکه این یک پرونده چند ملیتی است، امکان ثبت ویژه خارج از سهمیه سالانه ایران را دارد.

زخم کاری فرونشست بر میراث اصفهان

خبرهای خوبی از اصفهان شنیده نمی‌شود. خم عمیق فرونشست زمین سر باز کرده است و تار و پود شهر گنبدهای فیروزه‌ای را می‌شکافد. از مسجد علیقلی آقا، مسجدجامع عباسی تا مسجد سید یادگار قاجار، یکی پس از دیگری ترک می‌خورند.

شرایط بد مسجد تاریخی سید اصفهان که درگیر و دار تعدد مدیریتی و نبود متولی برای حفاظت، گوشه و کنار آن مخروبه و کاشی‌های آن شکسته و ریخته است، بحرانی را از زخم عمیق دل زمین فاش می‌کند.

مسؤولان میراث فرهنگی، استانداری و اوقاف اصفهان که به تازگی برای بررسی وضعیت بنای مسجد به این مجموعه رفته بودند متوجه شکافی عمیق در کف گنبدخانه مسجد تاریخی سید شدند. شکافی که از دو سوی سقف به سمت دیواره‌ها و کف ادامه یافته و به بخش‌هایی از گنبد نیز نفوذ کرده است.

اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان طی روزهای اخیر اعلام کرد که مرمت‌گران میراث به صورت اضطراری پشت بام و بخش‌هایی از گنبد را با توجه به بارندگی‌های پیش رو مرمت کردند تا بیش از این شکاف باعث آسیب نشود و آب باران از آن نفوذ نکند.

همیاری خیرین برای بهبود حال بناهای میراث فرهنگی کشور

علی دارابی قائم‌مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی کشور گفت: انجمن میراث فرهنگی که در همه استان‌ها تشکیل شده، یک انجمن دولتی است اما انجمن خیرین میراث فرهنگی، یک نهاد غیردولتی با ماهیت نیکوکاری و احسان است؛ نظیر خیرین مدرسه‌ساز و خیرین حوزه سلامت.

دارابی خاطرنشان کرد: طبق اساسنامه انجمن خیرین میراث‌فرهنگی، اعضای هیأت مؤسس مشخص است. سپس عضوگیری، انجام و مجمع عمومی تشکیل می‌شود و بر اساس آن، هیأت‌مدیره انتخاب خواهند شد.

قائم‌مقام وزیر و معاون میراث‌فرهنگی خاطرنشان کرد: میراث فرهنگی نقش هماهنگ‌کننده و تسهیلگری را بر عهده دارد و خیرین و نیکوکاران را متوجه این می‌کند که حال بناهای میراثی خوب نیست.

میراث قزوین را با جشنواره چند رسانه‌ای معرفی می‌کنیم

این هفته نشست خبری دومین جشنواره چند رسانه‌ای میراث فرهنگی با حضور دبیر اجرایی جشنواره و مدیرکل میراث فرهنگی استان قزوین در کاخ نیاوران برگزار شد.

علیرضا خزائلی مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان قزوین در این نشست در سخنانی گفت: قزوین ۱۸۰۰ سال پیش شهر شد و آثار تاریخی بسیار زیادی را در دل خود جای داده است. خیلی خوشحال هستیم که این جشنواره در استان برگزار خواهد شد تا از این طریق بتوانیم تاریخ، فرهنگ و هنر قزوین را به مردم معرفی کنیم.

وی افزود: از چهارشنبه هشتم آذرماه میزبان این جشنواره هستیم. اجرای برنامه‌ها در اماکن تاریخی قزوین خواهد بود که به‌عنوان مثال کاروانسرای سعدالسلطنه به‌عنوان محلی برای نمایش آثار هنری و نمایشی انتخاب شده است.

ورود گردشگران ارمنی به ایران با خودرو تسهیل می‌شود

تفاهم‌نامه همکاری به منظور تسهیل سفر گردشگران با خودروهای شخصی و تجاری، با استفاده از سند بین المللی کارِنِه‌دوپاساژ صادره از سوی کانون جهانگردی و اتومبیلرانی، بین ایران و ارمنستان امضا شد.

این تفاهم نامه از سوی محمدحسین صوفی مدیر عامل کانون جهانگردی و اتومبیلرانی ایران و آرسن مانوکیان رئیس کلوپ اتومبیلرانی ارمنستان به منظور تقویت بیشتر روابط دوستانه و همکاری استراتژیک در تردد زمینی میان ایران و ارمنستان با هدف توسعه همکاری دو کشور در زمینه ایمنی راه و ارائه خدمات امداد خودرویی به مسافران و اتباع کشورهای طرفین، جذب گردشگران ارمنستانی به کشورمان و ترویج و گسترش سفرهای مسئولانه و ایمن، به امضا رسید.

طرح صدور کارِنِه‌دوپاساژ برای ورود موقت خودروهای ارمنستانی به ایران توسط نمایندگان کلوپ اتومبیلرانی این کشور به عنوان صادر کننده و کانون جهانگردی و اتومبیلرانی ایران به عنوان پذیرنده بر اساس امضای تفاهم نامه میان این دو نهاد بین المللی اجرا می‌شود. بنابراین، از این پس اتباع ارمنستانی می‌توانند از طریق مرز آگاراک- نوردوز در استان آذربایجان شرقی که تنها مرز مشترک میان دو کشور است، وارد ایران شوند.

طرح صدور مجوز عبور گمرکی (کارنه دوپاساژ) برای وسیله‌های نقلیه گردشگران ارمنستانی در ادامه تلاش کانون جهانگردی و اتومبیلرانی برای کاهش تشریفات و تسهیل و تسریع ترددهای زمینی با وسیله‌های نقلیه شخصی و تجاری میان ایران و کشورهای همسایه به اجرا گذاشته شده است.

یک کشف مهم ولی با تردید در محدوده تپه ازبکی استان البرز

این هفته خبر رسید که تیم باستان شناسی به سرپرستی مهرداد ملک زاده، در دوشان تپه یکی از محوطه‌های اقماری تپه ازبکی ترانشه ای به اندازه ۱۰ در ۱۰ مترمربع زده است تا بتواند کاوش‌های دیگری در نزدیکی ترانشه ۲۰ سال پیش یوسف مجیدزاده، انجام دهد. در این راستا از دانشجویانی کمک گرفت که در حوزه باستان شناسی کار می‌کردند و حاضر می‌شدند تا بدون دریافت هزینه پا به پای او ۵ سانت به ۵ سانت خاک این محدوده را کنار زده و بررسی‌های موشکافانه انجام دهند. چون اعتبار کاوش محدود و کار زیاد است و خیلی از افراد هم در طول کار، به دلیل نبود بودجه این مکان را ترک کرده بودند.

در همین شرایط و پس از آنکه ملک زاده کار کاوش را تمام کرد، از خبرنگاران خواست تا به تپه ازبکی رفته و آنچه یافته‌اند را به نمایش بگذارد.

وی گفت: یکی از دوره‌های مهم تاریخ و فرهنگ پیش از دوره هخامنشی، دوره مادهاست. مادها یک مرکز حکومتی پای الوند کوه به نام هگمتانه و دیگری در ری داشته‌اند. آن چنان که در متون یونانی وجود دارد، ری بزرگترین شهر مادها و هگمتانه پایتخت سیاسی آنها بوده است. دوره مادها یکی از دوره‌های تقریباً کمتر شناخته شده‌ای در تاریخ باستان است. پس از آنها تاریخ شاهنشاهی هخامنشی به وجود آمد. باستان شناسی مادها تابع مشکلاتی است. هگمتانه هنوز به سوال باستان شناسان پاسخ روشن نداده است.

وی افزود: از ۷۰ سال پیش گودین تپه، باباجان تپه، نوشیجان محوطه‌های استاندارد دوره مادها حفاری شده‌اند که از نظر تطور فرهنگی به عصر آهن ۳ به قول باستان شناسان و به دوره مادها به قول تاریخ‌دانان می رسند.

ملک زاده ادامه داد: همیشه پرسش باستان شناسان این بوده که مواد فرهنگی مناطق شرقی به مرکزیت ری چگونه می‌تواند باشد. ری باستان زیر شهر تهران بلعیده شده است و امکان پیگیری فعالیت‌های باستان شناسی در آن نیست. نمی‌توان اطلاعات زیادی درباره آن به دست آورد و زمین‌های بزرگی خرید اما به نظر می‌رسد که یکی از ایستگاههای شاهراه خراسان بزرگ در دوره مادها اینجا بوده است و دارای مواد فرهنگی بوده که شاید بیشتر آن را می‌توان در ری جست جو کرد. پس از نظر فهم تاریخی محوطه ازبکی می‌تواند به پرسش‌های ما درباره شکل‌گیری هخامنشی‌ها و دوره قبل از آنها و نهادهای حکومتی پاسخ دهد.

وی با بیان اینکه در لایه‌های باستانی، به ساختمان مستحکمی رسیدیم گفت: این ساختمان برابر آنچه می‌بینیم یک ضلع هفت متری دارد و احتمالاً یک ضلع دیگرش هفت متر باشد. سه و نیم متری از ارتفاع آن باقی مانده است و دیوارها احتمالاً ده متری بوده‌اند. مردم عادی نمی‌توانستند چنین ساختمان با عظمتی را بسازند بلکه باید یک نهادی آن را ساخته باشد. امیدواریم در یافته‌های بعدی بافت شهرسازی و شیوه‌های زندگی اجتماعی آنها را بازسازی کنیم.

این باستان شناس به کشف مهمی دست پیدا کرده ولی آن را با دیده تردید بیان کرده و می‌گوید: در جستجوی بقایای عصر آهن ۳ یا دوره ماد بودیم اما حالا به معماری دست پیدا کردیم که احتمالاً مربوط به هخامنشی است. من در نوشیجان، گونسپان، دژ مادی بیستون که محوطه‌های مادی بوده‌اند کار کردم به نظرم می‌آید که این معماری مربوط به دوره هخامنشی می‌تواند باشد چون خشت‌های معماری هخامنشی مربع ۴۰ در ۴۰ و ۳۵ در ۳۵ هست و اینجا هم چنین خشت‌هایی را داریم . امیدوارم نتیجه آزمایش‌های OSL و رادیو کربنی که در حال انجام است به تاریخ گذاری مطلق اینجا کمک کند که اگر این طور باشد به توالی استقراری که مجیدزاده معرفی کرده یک دوره هخامنشی را هم می‌توان اضافه کرد.